Voor Watermachine Nederland is het verschil tussen het hoofdwatersysteem en de poldersystemen essentieel. Het grote hoofdwatersysteem vangt voor de kleine lokale polders de klappen op, van extreme rivierafvoer, stormen op zee, hevige regenval en droogte. Wel zo handig: dan kan men in de polders min of meer ongestoord z’n ding doen, zoals wonen en woningen bouwen. Maar die kwaliteit van de Watermachine staat onder druk: het is momenteel modieus om de klimaatproblematiek op lokale schaalniveaus op te willen vangen: “elke schop in de grond klimaatadaptief!”. Nieuwbouw moet rekening houden met een dijkdoorbraak, meer neerslag opvangen dan de bestaande bouw en water bergen voor droogte. Klinkt mooi, maar kost wel geld en is doorgaans minder efficient dan om het via het hoofdwatersysteem te regelen. In plaats van de woningbouw te helpen, maakt men het juist moeilijker. Wat zit hier toch achter?
Sinds kort is landaanwinning in het Markermeer niet meer toegestaan. Ties Rijcken vat de argumenten in zijn eigen woorden in bijgaand opiniestuk samen en gaat daar tegenin. Vergroot als overheid niet de paniek over de klimaatverandering, maar werk aan betrouwbare waterinfrastructuur.
Opinie wetenschappers: Onze delta merkt de gevolgen van zeespiegelstijging. Het antwoord van de overheid is een van de redenen dat de woningbouw stagneert, stellen Friso de Zeeuw, Ties Rijcken en Peter Boelhouwer van de TU Delft.
De nieuwste trend in de waterwereld heet Water en Bodem Sturend, afgekort WBS. Een glibberig concept waar moeilijk vat op is te krijgen. Hoe WBS in de praktijk werkt hangt af van de vraag: is WBS een principe, een richting, of een verzameling beleidsvoorstellen en voorschriften? Dit position paper voor de Eerste Kamer, geschreven met Friso de Zeeuw, is bewerkt voor plaatsing in ROMagazine.
De minister blokkeert een plan voor 480 buitendijkse woningen in Monnickendam, omdat de landaanwinning 0,0005 procent van de waterberging op het Markermeer opsoupeert. Veel politieke partijen willen geen klimaatfonds van 28 miljard euro voor een verminderde klimaatopwarming van 0,000036 graden. Wat is een klein getal waard?
Nu ‘WBS’ steeds vaker als religieus wordt bestempeld ben ik de Water en Bodem Landelijke Strategie en Interbestuurlijke Uitvoeringsagenda eens aandachtig van A tot Z gaan lezen. Wat is de unieke bijdrage van WBS nou precies?
‘Water en bodem sturend’ is op zich een goed uitgangspunt voor ruimtelijke inrichting. In de uitwerking dreigt dat echter meer ‘dicterend’ te worden, vinden Friso de Zeeuw en Ties Rijcken. Zij laten aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe uitstekende gebiedsontwikkelingen dan kopje onder gaan, onder meer door vergaande juridisering.
[80 comments op LinkedIn] In NRC Handelsblad van 2 januari geven Friso de Zeeuw en ikzelf een tegengeluid op het actuele idee dat de beleidslijn Water en Bodem Sturend geborgd moet worden met nieuwe juridische kaders. Ik weet dat wij hiermee op veel watertenen trappen. In deze column onze stelling verhelderd en voorzien van drie argumenten.
Als het aan veel experts ligt, krijgt waterbeheer absolute voorrang op andere ruimtelijke belangen, zoals wonen. Dat vraagt om een krachtig tegengeluid, vinden Friso de Zeeuw en Ties Rijcken.
De roep om op allerlei plekken niet te bouwen om waterhuishoudkundige redenen klinkt onverdroten voort. Wordt Niet bouwen onderbouwd met een oneliner of met zorgvuldig ontrafelde argumentaties? Ik geef er zes, en ik stel daar achttien vragen bij.
Er zijn in essentie twee soorten antwoorden op milieuvraagstukken. Techno-fixes: innovaties om menselijke behoeftes te bevredigen met minder negatieve milieueffecten, en vraagreductie: berusten in niet vervulde behoeftes, en dus helemaal geen negatieve milieueffecten. Als het om de combinatie van gebiedsontwikkeling en milieuvraagstukken gaat…
Twee keer per jaar legt de minister van Infrastructuur en Waterstaat verantwoording af aan de vaste Kamercommissie Water in een dag lang durend overleg. Een week ná het overleg in november 2022 verscheen de Kamerbrief Water en Bodem Sturend. Wat staat er op het spel voor de woningbouw?
Minder woningen bouwen in diepe polders om de zeespiegelstijging aan te kunnen, is volgens waterexpert Ties Rijcken niet de juiste oplossing. “Ik maak me ook zorgen, maar niet over de vraag of Nederland de zeespiegelstijging aan kan”, stelt Rijcken in zijn betoog ‘Het water komt, maar wees niet bang’ op de website van De Correspondent. Volgens Rijcken moeten we vertrouwen hebben in de technologie en de Nederlandse expertise in de waterbouw en het waterbeheer.
Laat het wassende water maar komen: Nederland kan het aan. We moeten de komende jaren bouwen en nog eens bouwen. Maar lukt dat wel nu de zeespiegel flink gaat stijgen de komende decennia? Is het dan wel slim om die nieuwe woningen toe te voegen op de laaggelegen gedeeltes van onze delta? Innovator/publicist Ties Rijcken is niet bevreesd: we hebben de goede afloop in eigen hand.
Er gaan steeds meer stemmen op om vanwege de zeespiegelstijging minder nieuwe huizen te bouwen in de diepe polders in West-Nederland. Maar dat is onterecht: als er één land is dat het wassende water aankan, dan is het Nederland.
Het advies van de Deltacommissaris over woningbouw in december houdt me nog steeds bezig. De teneur van het advies als geheel komt op mij over als het pogen te beperken van anderen. Je kan als waterbeheerder ook zelf initiatief nemen, faciliteren of aanmoedigen (zie mijn H2O water en woningnood column). Dit is een fundamenteel verschil. Als je aangeeft dat iemand anders iets niet mag, hoef je zelf niks te doen. Als je aangeeft de ander te willen ondersteunen, moet je aan de bak. Ook de terechte wens om als waterbeheerder tijdig mee te willen praten krijgt dan een andere invulling.
Verbeelding aan het water – Ties Rijcken en fotograaf Roelof Pot denken hardop na over de beleving van water en selecteerden hun mooiste waterfoto’s. Water is een van de kwaliteitsdragers van steden. En dan praten we niet alleen over rivieren, grachten en meren, maar ook over fonteinen, vijvers en andere watergangen. Maar wat maakt water zo populair in de stad?
Naarmate ons klimaat verandert en steeds natter en wisselvalliger wordt, heeft drijvend wonen onmiskenbare voordelen. Het idee roept bij veel mensen mooie visioenen op van sfeervol wonen, omringd door eendjes en kabbelende golven. „Maar daarvoor kun je net zo goed, of beter, langs de oever wonen, of in een huis op palen in het water”, zegt ontwerper Ties Rijcken. „De echte charme van drijvend wonen is vooral dat je je huis kunt verplaatsen.”
De autarkische (zelfvoorzienende) drijvende woning is niet gebonden aan omvangrijke vervuilende energie- en sanitatie netwerken en weerstaat overstromingen. Het is een woonvorm die tot de verbeelding spreekt van de klimaatbewuste Nederlander. Woningcorporatie DeltaWonen bouwde zo’n autarkische drijvende woning: de geWoonboot. Vraag is wat de bouwwereld kan leren van dit voorbeeld. Het antwoord schuilt in de term ‘hybride’. Bij gedeeltelijke of gedeelde autarkie worden de voordelen van zelfvoorzienende systemen benut en blijven de nadelen beperkt. Haalbare combinaties tussen autarkie en drijven zijn bij uitstek ingrediënten voor ‘lichte stedenbouw’: snel te realiseren en aan te passen zonder ingrijpende verstoring van de bestaande situatie.
De kracht van drijvende woningen is hun verplaatsbaarheid. In dit visuele essay een onderbouwing en uiteenzetting van de verplaatsbaarheidstheorie voor drijvende woningen: de voordelen, waarde en waardeontwikkeling in de huidige markt voor woonboten en woonarken, spelregels voor verbetering hiervan, een overzicht van bestaande en nieuwe woonarkenbouwers en een beknopte ruimtelijke analyse voor de potentiële uitbreiding van het aantal vrije ligplaatsen, geschikt voor Drijvend Particulier Opdrachtgeverschap in Nederland. Met meer dan 50 foto’s.
Als je als urban designer of architect de aspiratie hebt om vanuit een maatschappelijke betrokkenheid te vernieuwen in het ontwerpen met water, richt je dan op het toelaten van waterpeilfluctuaties in je ontwerp of op het slim inzetten van de verplaatsbaarheid van drijvende gebouwen.
Why dwellers would want to live on water; hydrologists and planners in the Netherlands introduce living on water as a logical response to the predicted rise of the influx of water and at the same time the growing demand of space for housing. Next to contributing to water management, floating neighbourhoods can simply be very attractive to the modern dweller, considered that real estate on shore land is usually more expensive than regular land. Yet there is a lack of insight in the relationship between the history of living near and on water, and the new developments.